ไขมันในเลือดสูง ถ้ากินมังสวิรัติจะช่วยให้ดีขึ้นไหม

คำตอบ

ไขมันในเลือดสูง คือ ภาวะที่ร่างกายมีระดับไขมันในเลือดสูงผิดปกติ ซึ่งวัดได้จากระดับคอเลสเตอรอลทั้งหมด (total cholesterol) รวมถึงไตรกลีเซอไรด์ (triglyceride) ในเลือด สาเหตุอาจเกิดจากกรรมพันธุ์ อาหาร หรือยาบางชนิด ภาวะไขมันในเลือดสูงเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของโรคหัวใจและหลอดเลือด แนวทางเวชปฏิบัติการบำบัดภาวะไขมันผิดปกติในเลือด พ.ศ. 2567 แนะนำให้รักษาภาวะไขมันในเลือดผิดปกติโดยไม่ใช้ยา (lifestyle modification) ในผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันผิดปกติทุกระยะของการรักษา ควบคู่กับการรักษาด้วยยา โดยให้เน้นรับประทานผัก ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสี อาหารเหล่านี้จัดเป็นอาหารมังสวิรัติที่มีปริมาณไขมันรวม รวมถึงคอเลสเตอรอลต่ำเมื่อเทียบกับอาหารที่มีไขมันจากสัตว์ อีกทั้งยังมีใยอาหารสูงช่วยลดการดูดซึมคอเลสเตอรอลจากอาหาร นอกจากนี้ในอาหารมังสวิรัติจะมีสารประกอบเคมีที่พืชสร้างขึ้นตามธรรมชาติ (phytochemical) แตกต่างกันซึ่งจะช่วยลดระดับไขมันในเลือดได้ เช่น ไฟโตสเตอรอล (phytosterol) ที่พบได้มากในอาหารจำพวกธัญพืชไม่ขัดสีจะช่วยลดการดูดซึมคอเลสเตอรอลบริเวณลำไส้และลดการสร้างคอเลสเตอรอลในตับอีกด้วย ทั้งนี้จากผลการวิเคราะห์อภิมานในผู้ที่รับประทานอาหารมังสวิรัติชนิดไม่รวมเนื้อสัตว์ทุกชนิด พบว่าสามารถลดคอเลสเตอรอลทั้งหมดได้ 0.34 มิลลิโมล/ลิตร ซึ่งคิดเป็นระดับไขมันในเลือดที่ลดลงประมาณ 7% เทียบกับผู้ที่รับประทานทั้งผักและเนื้อสัตว์ ดังนั้นการรับประทานอาหารมังสวิรัติจึงมีส่วนช่วยในการควบคุมระดับไขมันในเลือดได้ส่วนหนึ่ง สามารถใช้เป็นแนวทางเสริมร่วมกับการรักษาหลัก (เช่น การใช้ยา) ในผู้ป่วยโรคไขมันในเลือดสูงได้ อย่างไรก็ตามควรเลือกรับประทานอาหารมังสวิรัติจากแหล่งที่มีคุณภาพ เช่น ผักใบเขียว ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสี และหลีกเลี่ยงอาหารมังสวิรัติที่มีแป้ง น้ำตาล หรืออาหารทอด ซึ่งอาจส่งผลให้ระดับไขมันในเลือดสูงขึ้นได้

Reference:
1. ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์. แนวทางเวชปฏิบัติการบำบัดภาวะไขมันผิดปกติในเลือดเพื่อป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด พ.ศ. 2567. กรุงเทพมหานคร: กรุงเทพเวชสาร; 2567.
2. Koch CA, Kjeldsen EW, Frikke-Schmidt R. Vegetarian or vegan diets and blood lipids: A meta-analysis of randomized trials. Eur Heart J. 2023;44(28):2609-2622.
3. Barkas F, Bathrellou E, Nomikos T, Panagiotakos D, Liberopoulos E, Kontogianni MD. Plant sterols and plant stanols in cholesterol management and cardiovascular prevention. Nutrients. 2023;15(13):2845.

Keywords:
ไขมันในเลือดสูง, อาหารมังสวิรัติ