การวิเคราะห์ปริมาณ Piperine และ Plumbagin ในตารับ ยาเบญจกูลด้วยวิธี TLC densitometric method |
| โดย: นายพิชชากร เพทายพนากิจ, นายวทัญญู ศิริถาพร ปีการศึกษา: 2559 กลุ่มที่: 37 อาจารย์ที่ปรึกษา: ศวิตา จิวจินดา , ปัทมพรรณ โลมะรัตน์ , ปองทิพย์ สิทธิสาร ภาควิชา: ภาควิชาอาหารเคมี Keyword: ไพเพอรีน, พลัมบาจิน, วิธีทีแอลซี-เด็นซิโตเมทรี, piperine, plumbagin, TLC-densitometric method |
| บทคัดย่อ: การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและตรวจสอบความถูกต้องของวิธีทีแอลซี-เด็นซิโตเมทรีในการวิเคราะห์หาปริมาณไพเพอรีน และ พลัมบาจิน ในตารับยาแผนโบราณ เบญจกูล ซึ่งจัดเป็นตารับในรายการยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติที่ใช้สาหรับบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยปรับสมดุลของร่างกาย การเตรียมตารับยาที่เตรียมขึ้นเองทาโดยการนาผงสมุนไพรแห้งจาก รากเจตมูลเพลิงแดง รากช้าพลู เถาสะค้าน ผลดีปลี และ เหง้าขิง มาผสมกันในอัตราส่วนที่เท่ากันตามสูตรตารับยาเบญจกูล และสาหรับตารับที่ขายในท้องตลาด ได้ทาการจัดซื้อตารับยาจากร้านขายยาแผนโบราณในกรุงเทพมหานคร การวิเคราะห์โดยวิธีทีแอลซีทาโดยใช้แผ่นอะลูมิเนียมที่มีซิลิก้าเจลเบอร์เอฟ 254 ในวัฏภาคเคลื่อนที่ โทลูอีน ต่อ เอทิล อะซิเตท ต่อ กรดฟอร์มิก ในอัตราส่วน 8 ต่อ 2 ต่อ 0.5 และใช้ วินแคทส์ ซอฟแวร์ จาก ทีแอลซี สแกนเนอร์ 3 (คาแมก สวิตเซอร์แลนด์) ในการกราดตรวจเด็นซิโตแกรม ความยาวคลื่นของเครื่องตรวจวัดถูกตั้งไว้ที่ 254 นาโนเมตร การตรวจสอบความถูกต้องของวิธีทีแอลซี-เด็นซิโตเมทรีประเมินจาก ความสัมพันธ์เชิงเส้นตรง ความแม่นยา ความถูกต้อง ขีดจากัดในการตรวจวัด และ ขีดจากัดในการวัดเชิงปริมาณ ซึ่งได้อ้างอิงตามแนวทางการปฏิบัติของ International Conference on Harmonization พบว่าตัวแปรที่ใช้ประเมินวิธีการตรวจสอบความถูกต้องของวิธีทีแอลซี-เด็นซิโตเมทรีอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้ ดังนี้ ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์มีค่ามากกว่า 0.995 ซึ่งบ่งบอกถึงความสัมพันธ์เชิงเส้นตรงของวิธีวิเคราะห์ ความแม่นยาของการวิเคราะห์ภายในวันเดียวและต่างวันกันมีความแม่นยาดีโดยแสดงออกมาเป็นค่าร้อยละเบี่ยงเบนมาตรฐานสัมพัทธ์น้อยกว่า ร้อยละ 5 มีค่าเฉลี่ยร้อยละการคืนกลับของไพเพอรีน และ พลัมบาจิน เท่ากับ ร้อยละ 99.87 และ 107.45 ตามลาดับ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความถูกต้องของวิธีที่อยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้ ขีดจากัดในการตรวจวัดไพเพอรีน และ พลัมบาจิน เท่ากับ 5.03 และ 2.84 นาโนกรัมต่อแถบสาร ตามลาดับ ในขณะที่ขีดจากัดในการวัดเชิงปริมาณไพเพอรีน และ พลัมบาจินมีค่าเท่ากับ 15.26 และ 7.51 นาโนกรัมต่อแถบสาร ตามลาดับ สาหรับการวิเคราะห์ปริมาณของตารับยาเบญจกูลที่เตรียมขึ้นเอง และ ตารับยาเบญจกูลที่ขายในท้องตลาดจานวน 4 ยี่ห้อ พบว่า ปริมาณของไพเพอรีน และ พลัมบาจิน อยู่ในช่วงร้อยละโดยมวลเท่ากับ 0.98±0.0007 ถึง 1.71±0.0011 และ ตรวจไม่พบ ถึง 0.61±0.0009 ตามลาดับ การควบคุมคุณภาพโดยวิธีทีแอลซี-เด็นซิโตเมทรีนี้มีข้อดีหลายประการ อาทิเช่น มีความรวดเร็วน่าเชื่อถือ ใช้สารเคมีในปริมาณน้อย และ ประหยัดค่าใช้จ่ายในการวิเคราะห์ ซึ่งเหมาะสมในการวิเคราะห์เชิงคุณภาพและเชิงปริมาณของสารสาคัญ ไพเพอรีน และ พลัมบาจิน ในตารับยาเบญจกูลเพื่อใช้ในการควบคุมคุณภาพของวัตถุดิบก่อนการผลิต รวมถึง ตารับยาหลังผลิตที่พร้อมออกขายในท้องตลาด |
| abstract: The purpose of this study was to develop and validate a TLC densitometric method for quantitative analysis of piperine and plumbagin content in “Benjukul (BEN)” Thai polyherbal formulation. BEN was recognized in the list of herbal medicinal products of national list of essential medicine of Thailand as carminative and adaptogenic drug. For In-house preparation, the dried powder of root of Plumbago indica Linn., root of Piper sarmentosum Roxb., stem of Piper interruptum Opiz., fruit of Piper longum Linn. and rhizome of Zingiber officinale Roscoe were mixed in equal proportion according to BEN formula. For BEN commercial products, 4 brands of BEN were purchased from herbal drug stores in Bangkok. TLC analysis was performed on an aluminum sheet of silica gel 60 F254 using toluene: ethyl acetate: formic acid (8:2:0.5, v/v/v) as a mobile phase. The densitometric scanning was performed by TLC Scanner 3 (Camag, Switzerland) with winCATS software. The wavelength of the detector was set at 254 nm. The TLC densitometric method was validated by evaluation of linearity, precision, accuracy, limit of detection (LOD) and limit of quantitation (LOQ) according to the International Conference on Harmonization guideline. The proposed TLC densitometric method showed acceptable validation parameters. The correlation coefficient value was > 0.995, confirming the linearity of the method. Intra-day and inter-day precisions were shown to be precise with relative standard deviations of less than 5%. The average percentage recoveries of piperine and plumbagin were 99.87% and 107.45%, suggesting acceptable accuracy. The LOD of piperine and plumbagin were found to be 5.03 and 2.84 ng/band while the LOQ of piperine and plumbagin were found to be 15.26 and 7.51 ng/band, respectively. For quantitative analysis of in-house preparation and 4 commercial products of BEN, it was found that the content of piperine and plumbagin were in the ranges of 0.98±0.0007 - 1.71±0.0011 %w/w and not detected - 0.61±0.0009 %w/w, respectively. TLC-densitometric method showed several advantages such as rapid, reliable, less solvents used, and low cost analysis. It provides a qualitative and quantitative analysis of piperine and plumbagin in BEN for quality control of the raw materials and its commercial products. |
| . |