การสํารวจการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดของผู้หญิงที่เข้ามารับบริการในร้านขายยาในเขตกรุงเทพมหานคร

โดย: รุ่งลักษณ์ กิติญาสวัสดิ์, วิจิตรา วราห์บัณฑูรวิทย์    ปีการศึกษา: 2547    กลุ่มที่: 13

อาจารย์ที่ปรึกษา: สุภาภรณ์ พงศกร    ภาควิชา: ภาควิชาเภสัชวิทยา

Keyword: ยาเม็ดคุมกําเนิด, วิธีการใช้, อัตราการล้มเหลว, อาการข้างเคียง, contraceptive pills, method of administration, failure rate, side effect
บทคัดย่อ:
โครงการพิเศษนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสํารวจความรู้เกี่ยวกับการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดในผู้หญิงช่วงอายุ 15-45 ปี ที่ใช้หรือเคยใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดที่เข้ามารับบริการในร้านขายยา โดยศึกษาอัตราการใช้ วิธีการใช้ อัตราการล้มเหลว และอาการข้างเคียงที่พบบ่อยจากการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิด โดยได้ทําการศึกษาที่ร้านขายยาในเขตกรุงเทพมหานครจํานวนสามร้าน โดยเก็บข้อมูลจากผู้หญิงจํานวน 96 คน จํานวนตัวอย่างนี้ได้จากการคํานวณทางสถิติ ในการเก็บข้อมูลใช้แบบสอบถาม โดยวิธีการสัมภาษณ์โดยตรง จากการศึกษาพบว่า ผู้หญิงที่เข้ามารับบริการในร้านขายยาทั้งสามร้านนี้ มีอัตราการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดคิดเป็นร้อยละ 61.94 ซึ่งถือเป็นกลุ่มตัวอย่างของการศึกษานี้พบว่ากลุ่มตัวอย่างมีความรู้ในการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดที่ถูกต้องคิดเป็นร้อยละ 65.59 ในกลุ่มที่มีความรู้ไม่ถูกต้องพบว่า ขาดความรู้เกี่ยวกับการเริ่มรับประทานยาเม็ดแรกของแผงแรกมากที่สุดอัตราการล้มเหลวของการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดพบร้อยละ 8.3 ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่มาจากการลืม รับประทานยาคิดเป็นร้อยละ 62.5 และอาการข้างเคียงที่พบมากที่สุดคือ คลื่นไส้อาเจียน คิดเป็นร้อยละ 64.2 ส่วนอาการเจ็บคัดเต้านม เป็นผื่น และบวมพบน้อย อย่างไรก็ดี เมื่อศึกษาถึงความสัมพันธ์ของความถูกต้องในการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิด กับการศึกษา รายได้ อาชีพ การอ่านฉลากก่อนใช้ยาหรือการมีเภสัชกรแนะนําในการใช้ครั้งแรก ปรากฏว่าไม่พบความสัมพันธ์อย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ ผลจากการศึกษาสรุปได้ว่า ผู้หญิงที่มารับบริการในร้านขายยาในการศึกษานี้ส่วนใหญ่มีความรู้ในการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดที่ถูกต้อง มีอัตราการล้มเหลวต่ํา อาการข้างเคียงที่พบส่วนใหญ่คือ คลื่นไส้อาเจียน ข้อมูลที่ได้นี้ช่วยให้เราทราบว่ามีกลุ่มคนที่ยังใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดไม่ถูกต้องอีกประมาณหนึ่งในสาม ดังนั้นหากเภสัชกรเพิ่มบทบาทในการแนะนําถึงวิธีการใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดให้ชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการรับประทานยาเม็ดแรกของแผงแรกให้ถูกต้อง จะช่วยให้การใช้ยาเม็ดคุมกําเนิดมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
abstract:
The purpose of this special project is to conduct a survey about the knowledge of women aged between 15 and 45 who were current or past contraceptive pill users. Use rate, methods of administration, failure rate, and side effects of the pills were studied.Three drug stores in Bangkok were selected in this study. 96 women were interviewed using developed questionnaire. This number of subjects was calculated statistically. The results showed that 61.94% of women visited these drug stores were current or past contraceptive pill users. This group of women was used as our subjects. The results showed that 65.59% of women have enough knowledge to use the pills correctly. For those who used incorrectly, misunderstanding of starting the first cycle was the major cause. Failure rate was 8.3%, mainly due to missing dose. Nausea was the major side effect and was reported in 64.2% of studied women. Breast pain, rashes and edema were uncommon symptoms among these subjects. However, education, salary,occupation, reading the instruction before use and pharmacist consultation did not have statistically significant relationship with the correct or incorrect use of pills. In conclusion, most of women visited these three drug stores had good knowledge of the correct use of pills. There were low failure rate. Nausea was the major side effect. The information obtained from this study enlightens us that it remains a large number of women, approximately one third in this study, use the pills incorrectly. Therefore, in order to increase effectiveness of using pills, pharmacists should play role in patient consultation especially when the pills are used for the first time.
.