ฝ้าแดดมีวิธีทำให้หายไหมคะ

คำตอบ

ฝ้าแดด คือ ฝ้าที่เกิดจากผิวหนังสัมผัสรีงสียูวีจากแสงแดดเป็นหลัก รวมทั้งอาจเกิดจากแสงสีฟ้าของหลอดไฟหรือจออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ทำให้เกิดความผิดปกติของการสร้างเม็ดสี มีลักษณะเป็นรอยจุดหรือปื้นสีคล้ำที่มีขอบไม่ชัดเจน อาจเห็นเป็นสีน้ำตาลอ่อนจนถึงสีน้ำตาลเทาคล้ำ มักพบบริเวณใบหน้า เช่น โหนกแก้ม หน้าผาก จมูก คาง แต่อาจเกิดขึ้นบริเวณอื่นของร่างกายที่โดนแสงแดดได้เช่นกัน นอกจากนี้อาจเกิดจากสาเหตุอื่นร่วม ได้แก่ การทานยาฮอร์โมน การตั้งครรภ์ พันธุกรรม หรือการรับประทานยาบางชนิด เป็นต้น โดยส่วนใหญ่ฝ้าจะหายไปเองได้ยาก ปัจจุบันยังไม่มีวิธีการรักษาฝ้าที่ทำให้หายขาด แต่มักเป็น ๆ หาย ๆ และใช้เวลาในการรักษานาน ดังนั้นการรักษาอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอและหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นจึงมีความสำคัญ การรักษาฝ้ามีหลายรูปแบบที่มีประสิทธิภาพและระยะเวลาในการรักษาแตกต่างกัน ตัวอย่างยารูปแบบทาผิวที่มีตัวยาสำคัญในการลดรอยฝ้า เช่น hydroquinone (ยับยั้งเอนไซม์ที่ใช้สร้างเม็ดสีและทำลายเซลล์สร้างเม็ดสี), tretinoin (ยับยั้งการสร้างเม็ดสี กระตุ้นแบ่งตัวและผลัดเซลล์ผิวหนังชั้นบน และลดการอักเสบ), corticosteroid (ยับยั้งการสร้างเม็ดสีและลดการอักเสบ), azelaic acid (ยับยั้งการสร้างเม็ดสีและลดการอักเสบ) และ ascorbic acid (ต้านอนุมูลอิสระลดการอักเสบ) โดยมักแนะนำให้ใช้ยาหลายชนิดร่วมกันเพื่อเสริมประสิทธิภาพ สำหรับยารูปแบบรับประทานสำหรับรักษาฝ้า คือ tranexamic acid (ยับยั้งการสร้างเม็ดสีผ่านกลไกการยับยั้งกระบวนการเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด plasminogen/plasmin pathway) นอกจากนี้สามารถรักษาฝ้าด้วยการทำหัตถการ เช่น การผลัดเซลล์ผิวด้วยสารเคมีอ่อนๆ (superficial chemical peeling) และเลเซอร์ (laser) ทั้งนี้ควรใช้ยาภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัดเนื่องจากยาเหล่านี้มีวิธีการใช้และข้อควรระวังที่ต้องให้ความสำคัญ นอกจากการใช้ยารักษาแล้ว ยังต้องทำร่วมกับการป้องกันฝ้าด้วยการทาครีมกันแดดที่มีค่า SPF 30+ และ PA++ ถึง PA+++ ทาปริมาณ 1 ข้อนิ้วชี้สำหรับหน้าและคออย่างน้อย 2 รอบ ก่อนออกแดดอย่างน้อย 30 นาที ทาซ้ำทุก ๆ 2 ชั่วโมงระหว่างวันเมื่ออยู่กลางแจ้งหรือทำกิจกรรมที่เหงื่อออกมาก และแนะนำการใช้ครีมกันแดดที่มีค่า SPF 50+ และ PA+++ ขึ้นไป เมื่อต้องเจอแดดที่แรงและนาน ร่วมกับการใช้อุปกรณ์ป้องกันแดดต่าง ๆ

Reference:
1. Basit H, Godse KV, Al Aboud AM. Melasma. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459271/
2. สถาบันโรคผิวหนัง. ฝ้า Melasma. [อินเทอร์เน็ต]. กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2562. [เข้าถึงเมื่อ 3 พฤษจิกายน 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.iod.go.th/wp-content/uploads/2023/01/%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9D%E0%B9%89%E0%B8%B2-Melasma.pdf
3. Moolla S, Miller-Monthrope Y. Dermatology: how to manage facial hyperpigmentation in skin of colour. Drugs Context. 2022;11:1-14.

Keywords:
ฝ้าแดด, รักษาฝ้า