หลังจากกินยาคุมฉุกเฉินไปแล้ว7วัน มีเลือดออก สามารถเริ่มกินยาคุมแบบปกติได้เลยมั้ยคะ หรือควรกินตอนไหน

คำตอบ

ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน (emergency contraceptive pills) รูปแบบรับประทานมี 3 ชนิด ได้แก่ ชนิดฮอร์โมนเอสโตรเจนผสมกับโพรเจสติน (estrogen + progestin) ชนิดที่มีเฉพาะฮอร์โมนโพรเจสติน (progestin-only) และชนิดยาต้านโพรเจสติน (antiprogestin เช่น ulipristal acetate) (1) ซึ่งยาคุมกำเนิดฉุกเฉินที่นิยมใช้ในประเทศไทย คือ ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินชนิดที่มีเฉพาะฮอร์โมนโพรเจสตินที่ประกอบด้วยตัวยาสำคัญ levonorgestrel (2) ซึ่งออกฤทธิ์ยับยั้งฮอร์โมน luteinizing ส่งผลยับยั้งการพัฒนาของถุงไข่ จึงชะลอการตกไข่ (3) โดยหลังรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉินชนิดนี้ประมาณ 7 วัน อาจพบเลือดออกคล้ายประจำเดือนได้ (4) เนื่องจากทำให้ระดับฮอร์โมนโพรเจสเตอโรนในร่างกายสูงขึ้นและจะลดลงเรื่อย ๆ เมื่อเวลาผ่านไปมีผลทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่เสถียร และเกิดการหลุดลอกเป็นเลือดออกคล้ายประจำเดือน (5) หากต้องการเริ่มยาคุมกำเนิดแบบรายเดือน สามารถเริ่มได้ทันทีหลังจากรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน (1) หรืออาจเริ่มตอนวันแรกที่มีประจำเดือนหรือไม่เกินวันที่ 5 นับตั้งแต่วันแรกที่มีประจำเดือนของรอบถัดไป (6) อย่างไรก็ตามช่วงที่รับประทานยาคุมกำเนิดแบบปกติ 1 สัปดาห์แรกควรใช้วิธีกำเนิดอื่นร่วมด้วย เช่น ถุงยางอนามัย

Reference:
1.รศ.ดร.ภญ. นงลักษณ์ สุขวาณิชย์ศิลป์.ความรู้ทั่วไปเรื่องยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน. [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2561[เข้าถึงเมื่อ 3 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/419/

2.Turok D. Emergency contraception [Internet]. UpToDate; 2024 [cited 2025 Jun 3]. Available from: https://www.uptodate.com/contents/emergency-contraception?search=emergency%20contraception&source=search_result&selectedTitle=1~145&usage_type=default&display_rank=1#H3404313084

3.Li RHW, Lo SST, Cameron ST. Hormonal methods for emergency contraception. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology. 2024;97:102550.

4.Gainer E, Kenfack B, Mboudou E, Doh AS, Bouyer J. Menstrual bleeding patterns following levonorgestrel emergency contraception. Contraception. 2006;74(2):118-24.

5.Kahlenborn C, Peck R, Severs WB. Mechanism of action of levonorgestrel emergency contraception. Linacre Q. 2015;82(1):18-33.

6.โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์. รู้ก่อนใช้ ยาเม็ดคุมกำเนิด [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์; 2565 [เข้าถึงเมื่อ 3 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.siphhospital.com/th/news/article/share/birth-control-pill

Keywords:
ยาคุมฉุกเฉิน, ยาคุมแบบรายเดือน