ประสิทธิผลของ clopidogrel ร่วมกับ aspirin เปรียบเทียบกับ aspirin อย่างเดียว

CHARISMA (The Clopidogrel for High Atherothrombotic Risk and Ischemic Stabilization, Management, and Avoidance) trial เป็นการศึกษาแบบ prospective, multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled study เพื่อศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ clopidogrel ร่วมกับ aspirin เปรียบเทียบกับการใช้ aspirin อย่างเดียว ระหว่าง 1 ตุลาคม 2002 ถึง 14 พฤศจิกายน 2003 ในผู้ป่วยอายุมากกว่า 45 ปีที่เป็นโรคของหัวใจและหลอดเลือด หรือมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดหลอดเลือดมีลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดหรือมีอาการของหลอดเลือดเคยอุดตัน จำนวน 15,603 คน แบ่งเป็นกลุ่มที่รับประทาน clopidogrel วันละ 75 มิลลิกรัมร่วมกับ aspirin ขนาดต่ำ (วันละ 75-162 มิลลิกรัม) จำนวน 7,802 คน และกลุ่มที่รับประทาน aspirin ขนาดต่ำ (วันละ 75-162 มิลลิกรัม) เพียงอย่างเดียวจำนวน 7,801 คน ติดตามผลการรักษาในเดือนที่ 1, 3, 6 และทุกๆ 6 เดือนจนกว่าจะสิ้นสุดการรักษา พบว่าค่ากึ่งกลางของระยะเวลาที่ติดตามผลการรักษาคือ 28 เดือน ประสิทธิผลการรักษาอันดับแรก(พิจารณาจากการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตาย, โรคหลอดเลือดสมอง และตายเนื่องจากโรคหัวใจและหลอดเลือด) พบในผู้ป่วยที่ได้รับ clopidogrel ร่วมกับ aspirin ร้อยละ 6.8 และพบในผู้ป่วยที่ได้รับ aspirin อย่างเดียว ร้อยละ 7.3 (relative risk 0.93, 95% CI 0.83-1.05, p=0.22) และประสิทธิผลการรักษาอันดับต่อมา (พิจารณาจากการเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลเพราะเกิดหลอดเลือดแดงตีบเนื่องจากมีลิ่มเลือดอุดตัน) พบในผู้ป่วยที่ได้รับ clopidogrel ร่วมกับ aspirin ร้อยละ 16.7 และพบในผู้ป่วยที่ได้รับ aspirin อย่างเดียว ร้อยละ 17.9 (relative risk 0.92, 95% CI 0.86-0.995, p=0.04) ผู้ป่วยที่ได้รับ clopidogrel ร่วมกับ aspirin เกิดภาวะเลือดออกรุนแรงร้อยละ 1.7 และผู้ป่วยที่ได้รับ aspirin อย่างเดียว เกิดภาวะเลือดออกรุนแรงร้อยละ 1.3 (relative risk 1.25, 95% CI 0.97-1.61, p=0.09)

เมื่อพิจารณาเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงหลายอย่างต่อการเกิดหลอดเลือดมีลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดหรือมีอาการของหลอดเลือดเคยอุดตัน พบว่าประสิทธิผลการรักษาอันดับแรกในผู้ป่วยที่ได้รับ clopidogrel ร่วมกับ aspirin เท่ากับร้อยละ 6.6 และผู้ป่วยที่ได้รับ aspirin อย่างเดียว เท่ากับร้อยละ 5.5 (relative risk 1.2, 95% CI 0.91-1.59, p=0.20) และการใช้ clopidogrel ร่วมกับ aspirin ยังทำให้อัตราตายที่มีหลายสาเหตุจากโรคหัวใจและหลอดเลือดสูงกว่าการใช้ aspirin อย่างเดียว (ร้อยละ 39 VS ร้อยละ 2.2 , p = 0.01) ในขณะที่กลุ่มผู้ป่วยที่มีลิ่มเลือดในหลอดเลือด พบว่าประสิทธิผลการรักษาอันดับแรกในผู้ป่วยที่ได้รับ clopidogrel ร่วมกับ aspirin เท่ากับร้อยละ 6.9 และผู้ป่วยที่ได้รับ aspirin อย่างเดียว เท่ากับร้อยละ 7.9 (relative risk 0.88, 95% CI 0.77-0.998, p=0.046)

การใช้ clopidogrel ร่วมกับ aspirin อาจจะมีประโยชน์เมื่อใช้ในผู้ป่วยที่มีลิ่มเลือดในหลอดเลือด แต่อาจเป็นอันตรายหากใช้ในผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงหลายอย่างร่วมกัน และโดยรวมแล้วการใช้ clopidogrel ร่วมกับ aspirin ให้ประสิทธิผลลดการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตาย, โรคหลอดเลือดสมอง และตายเนื่องจากโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ไม่แตกต่างจากการใช้ aspirin อย่างเดียว