PCSK9 inhibitors รูปแบบรับประทานชนิดแรก

AZD0780 เป็นยารับประทานสำหรับผู้ป่วยไขมันในเลือดผิดปกติชนิดใหม่ในกลุ่ม PCSK9 inhibitors ที่พัฒนาโดยบริษัท AstraZeneca ซึ่งนอกจากจุดเด่นด้านรูปแบบการใช้ยาแล้ว ยังมีกลไกการออกฤทธิ์ที่โดดเด่น โดย AZD0780 ไม่ได้ยับยั้งการจับกันระหว่างโปรตีน PCSK9 กับตัวรับ LDL receptors เหมือนยากลุ่ม เดียวกันที่มีใช้ในปัจจุบัน แต่จับกับบริเวณปลาย C-terminal ของ PCSK9 เพื่อป้องกันไม่ให้ PCSK9 และ LDL receptors ที่จับคู่กันถูกส่งไปสลายที่ไลโซโซม จึงช่วยยืดอายุของ LDL receptors บนผิวเซลล์ตับได้โดยไม่รบกวนกระบวนการจับตามธรรมชาติของโปรตีนดังกล่าว ถือเป็นแนวทางใหม่ที่น่าจับตามองในการควบคุมระดับคอเลสเตอรอลผ่านกลไกที่ลึกขึ้นและจำเพาะมากขึ้น โดย PURSUIT trial ซึ่งเป็นการศึกษา phase 2b แบบ randomized, double-blind, placebo-controlled ในผู้ป่วย 426 รายจาก 8 ประเทศ อายุเฉลี่ย 62.4 ปี ซึ่งมีระดับ LDL-C อยู่ระหว่าง 70-189 มก./ดล. ขณะรับการรักษาด้วยยากลุ่ม statins ขนาดปานกลางถึงสูง ร่วมกับหรือไม่ร่วมกับ ezetimibe พบว่า AZD0780 ขนาด 30 มก. ช่วยลดระดับ LDL-C ได้เฉลี่ย 46.6% ภายใน 12 สัปดาห์ เทียบกับกลุ่มยาหลอกที่มีระดับ LDL-C เพิ่มขึ้นเล็กน้อย นอกจากนี้ผู้ป่วย 84.2% ในกลุ่ม AZD0780 มีระดับ LDL-C ลดลงถึงเป้าหมาย 70 มก./ดล. ได้สำเร็จ ส่วนอัตราการเกิดอาการไม่พึงประสงค์พบว่าอยู่ในระดับต่ำและใกล้เคียงกับกลุ่มยาหลอก โดยมีเพียง 2% ที่พบอาการไม่พึงประสงค์รุนแรง ซึ่งไม่สัมพันธ์กับการใช้ยา

ปัจจุบัน AZD0780 ยังอยู่ระหว่างการทดลองทางคลินิก โดยผู้พัฒนายามีความมั่นใจและคาดว่าจะเข้าสู่การทดลอง phase 3 ซึ่งจะมีขนาดการศึกษาที่ใหญ่ขึ้น ครอบคลุมประชากรที่หลากหลาย และมุ่งเน้นการประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของยาในระยะยาว โดยคาดว่าจะต้องใช้เวลาเพิ่มเติมประมาณ 1-2 ปี เพื่อยืนยันผลลัพธ์ในการลดระดับ LDL-C และความทนทานต่อการใช้ยาอย่างต่อเนื่อง

สำหรับ PCSK9 inhibitors ที่ออกฤทธิ์จับกับโปรตีน PCSK9 โดยตรงซึ่งมีใช้ในปัจจุบันมี 2 ชนิด ได้แก่ alirocumab และ evolocumab ซึ่งเป็น fully humanized monoclonal antibodies ทำให้มีขนาด โมเลกุลที่ใหญ่ จึงจำเป็นต้องให้ยาผ่านการฉีดใต้ผิวหนัง (subcutaneous injection) ทุก 2-4 สัปดาห์ รูปแบบ การใช้ยาดังกล่าวอาจเป็นข้อจำกัดในด้านความสะดวกสำหรับผู้ป่วย และส่งผลต่อความสม่ำเสมอในการรับยา ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญต่อประสิทธิภาพในการควบคุมระดับไขมันในเลือด



เอกสารอ้างอิง

1. Koren Michael J, Vega Rick B, Agrawal N, Xu Y, Barbour April M, Yu H, et al. An Oral PCSK9 Inhibitor for Treatment of Hypercholesterolemia: The PURSUIT Randomized Trial. JACC.0(0).

2. Nair T. Role of PCSK9 inhibitors in the management of dyslipidaemia. Indian Heart Journal. 2024; 76:S44-S50.

3. Pokhrel B, Pellegrini MV, Levine SN. PCSK9 Inhibitors. StatPearls [Internet]. Updated 2024 Feb 25 [cited 4 May 2025]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/ NBK448100/.

4. Brown C. New PCSK9 gets cholesterol to target if statins can’t. Medscape [Internet]. Updated 2025 Apr 16 [cited 6 May 2025]. Available from: https://www.medscape.com/ viewarticle/new-pcsk9-gets-cholesterol-target-if-statins-cant-2025a1000932.