Irinotecan liposome...ยาทางเลือกแรกในมะเร็งตับอ่อนระยะลุกลาม

Irinotecan เป็นยารักษาโรคมะเร็งที่ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ topoisomerase I ซึ่งมีบทบาทในกระบวนการเพิ่มจำนวนดีเอ็นเอของเซลล์มะเร็ง ปัจจุบันมีการพัฒนาระบบนำส่งยา irinotecan โดยการนำ liposome มาห่อหุ้ม irinotecan ไว้ เรียกว่า “irinotecan liposome” ทำให้ระดับ irinotecan ในเลือดสูงขึ้นและคงที่ อีกทั้งเพิ่มการซึมผ่านของยาเข้าไปในเซลล์มะเร็งได้มากกว่า irinotecan ปกติ[1]

เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2567 องค์การอาหารและยาของประเทศสหรัฐอเมริกา อนุมัติการใช้ยา irinotecan liposome (Onivyde®) ร่วมกับ oxaliplatin, fluorouracil และ leucovorin (สูตร NALIRIFOX) เป็นสูตรยารักษาทางเลือกแรก (first-line treatment) ในมะเร็งตับอ่อนระยะลุกลาม (metastatic pancreatic cancer)[2] การอนุมัติดังกล่าวอ้างอิงจาก NAPOLI 3 trial[3] ซึ่งเป็นการศึกษาชนิด randomized controlled ในผู้ป่วยมะเร็งตับอ่อนระยะลุกลามที่ยังไม่ได้รับเคมีบำบัด จำนวน 770 คน เปรียบเทียบการใช้ยาสูตร NALIRIFOX บริหารยาผ่านหลอดเลือดดำ ทุก 2 สัปดาห์ (irinotecan liposome 50 mg/m2, oxaliplatin 60 mg/m2, leucovorin 400 mg/m2 และ fluorouracil 2,400 mg/m2) เปรียบเทียบกับการรักษามาตรฐาน (nanoparticle albumin-bound (nab)-paclitaxel 125 mg/m2 ร่วมกับ gemcitabine 1,000 mg/m2) บริหารยาผ่านหลอดเลือดดำวันที่ 1, 8 และ 15 ในแต่ละรอบ รอบละ 28 วัน พบว่ากลุ่ม NALIRIFOX มีระยะเวลารอดชีวิต (overall survival) และระยะเวลาการรุดหน้าของโรค (progression free survival) นานกว่าการรักษามาตรฐานร้อยละ 16 (hazard ratio 0.84, 95%CI: 0.71-0.99) และร้อยละ 30 (hazard ratio 0.70, 95%CI: 0.59-0.85) ตามลำดับ โดยอาการไม่พึงประสงค์ในกลุ่ม NALIRIFOX ที่พบบ่อยกว่ากลุ่มยามาตรฐาน ได้แก่ ท้องเสีย คลื่นไส้ โพแทสเซียมในเลือดต่ำ โลหิตจาง และภาวะเม็ดเลือดขาวชนิดนิวโตรฟิลต่ำ (neutropenia)

เอกสารอ้างอิง

1. Milano G, Innocenti F, Minami H. Liposomal irinotecan (Onivyde): Exemplifying the benefits of nanotherapeutic drugs. Cancer Sci. 2022; 113(7):2224-2231.

2. Center for Drug Evaluation, Research. FDA approves irinotecan liposome for first-line treatment of metastatic pancreatic adenocarcinoma [Internet]. U.S. Food and Drug Administration. FDA; 2024 [cited 2024 Feb 18]. Available from: https://www.fda.gov/ drugs/resources-information-approved-drugs/fda-approves-irinotecan-liposome-first-line-treatment-metastatic-pancreatic-adenocarcinoma.

3. Wainberg ZA, Melisi D, Macarulla T, et al. NALIRIFOX versus nab-paclitaxel and gemcitabine in treatment-naive patients with metastatic pancreatic ductal adenocarcinoma (NAPOLI 3): a randomised, open-label, phase 3 trial. Lancet. 2023; 402(10409):1272-1281.