Domperidone…ไม่มีประสิทธิภาพในการรักษาอาการคลื่นไส้/อาเจียนในเด็กต่ำกว่า 12 ปี และการย้ำเตือนถึงข้อห้ามใช้ของยา

เมื่อไม่นานมานี้สหภาพยุโรปรวมทั้งสหราชอาณาจักรได้ยกเลิกการใช้ domperidone ในการรักษาอาการคลื่นไส้และอาการอาเจียนในเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี หรือเด็กที่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่า 35 กิโลกรัม เนื่องจากไม่มีประสิทธิภาพ แต่ยังคงอนุญาตให้ใช้รักษาอาการคลื่นไส้และอาการอาเจียนในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 12 ปีขึ้นไปและมีน้ำหนักตัวไม่น้อยกว่า 35 กิโลกรัม ทั้งนี้เนื่องจากผลการศึกษาที่เผยแพร่ก่อนหน้านี้ซึ่งเป็น multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group, prospective trial เพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ domperidone ในเด็ก 292 คน อายุ 6 เดือนถึง 12 ปี (ค่ากลาง 7 ปี) ที่มีการอักเสบของกระเพาะอาหารและลำไส้เฉียบพลัน (acute gastroenteritis) โดยให้ domperidone ในรูป oral suspension ในขนาด 0.25 มิลลิกรัม/กิโลกรัม (เป็นขนาดที่เคยแนะนำไว้) สูงสุดไม่เกิน 10 มิลลิกรัม/วัน (n=147) เปรียบเทียบกับการให้ยาหลอก (n=145) วันละ 3 ครั้ง ให้การรักษานานไม่เกิน 7 วัน เด็กทุกคนได้รับ oral rehydration treatment ร่วมด้วย การศึกษานี้พบว่า domperidone ไม่ได้ให้ผลดีกว่ายาหลอกในการลดอาการอาเจียนในช่วง 48 ชั่วโมงหลังจากได้รับยาครั้งแรก ส่วนด้านความปลอดภัยไม่มีข้อมูลเพิ่มเติม

ด้วยเหตุนี้ในเดือนธันวาคมนี้หน่วยงาน Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) ของสหราชอาณาจักรจึงได้ออกจดหมายข่าวแจ้งแก่บุคลากรทางการแพทย์ถึงเรื่องการเปลี่ยนแปลงข้อบ่งใช้ของ domperidone พร้อมทั้งย้ำเตือนถึงการห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยบางกรณีตามที่เคยแจ้งไว้แล้วเมื่อครั้งเสร็จสิ้นการทบทวนเกี่ยวกับความเสี่ยงต่อหัวใจที่ร้ายแรงจากยา domperidone ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2014 (ดูข้อมูลเดิมในเรื่อง “Domperidone กับมาตรการจำกัดการใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อหัวใจ” ได้ที่ https://pharmacy.mahidol.ac.th/dic/news_week_full.php?id=1232) แต่ไม่ได้รับการปฏิบัติตามเท่าที่ควร หน่วยงานดังกล่าวจึงมีการให้ข้อมูลพร้อมทั้งการย้ำเตือนแก่บุคลากรทางการแพทย์เกี่ยวกับการใช้ domperidone ล่าสุดไว้ดังนี้

การเปลี่ยนแปลงข้อบ่งใช้เหลือเพียงว่า

- ใช้บรรเทาอาการคลื่นไส้และอาเจียนในผู้ใหญ่และเด็กอายุตั้งแต่ 12 ปีขึ้นไป ที่มีน้ำหนักไม่น้อยกว่า 35 กิโลกรัม โดยใช้ขนาดยาไม่เกิน 30 มิลลิกรัม ใน 24 ชั่วโมง (คือรับประทานครั้งละ 10 มิลลิกรัม สูงสุดวันละ 3 ครั้ง) ทั้งนี้ควรใช้ขนาดต่ำสุดที่ให้ผลในการรักษาและใช้เป็นเวลาสั้นที่สุดซึ่งไม่ควรเกินกว่า 1 สัปดาห์

การย้ำเตือนถึงข้อห้ามใช้ในกรณีเหล่านี้

 ผู้ที่ไวต่อยา domperidone

 ผู้ที่มีตับบกพร่องระดับปานกลางถึงรุนแรง

 ผู้ที่หัวใจมีความผิดปกติทั้งจังหวะการเต้นและการนำสัญญาณ โดยเฉพาะมี QT prolongation

 ผู้ที่มีสมดุลเกลือแร่ผิดปกติอย่างมีนัยสำคัญ

 ผู้ที่มีโรคหัวใจ เช่น congestive heart failure

 ผู้ที่มีเนื้องอกที่ต่อมใต้สมองชนิดหลั่งโพรแลกติน

 ผู้ที่อยู่ในภาวะที่อาจเกิดอันตรายหากมีการกระตุ้นการเคลื่อนไหวของกระเพาะอาหาร เช่น มีเลือดออกในกระเพาะอาหารและลำไส้ มีสิ่งอุดกั้นในลำไส้ มีแผลทะลุหรือฉีกขาดที่ทางเดินอาหาร

 การใช้ร่วมกับยาที่ทำให้เกิด QT prolongation

 การใช้ร่วมกับยาที่ยับยั้งหรือลดการกำจัด domperidone โดยเฉพาะอย่างยิ่งยาที่มีฤทธิ์แรงในการยับยั้งเอนไซม์ CYP3A4

อ้างอิงจาก:

(1) Leitz G, Hu P, Appiani C, Li Q, Mitha E, Garces-Sanchez M, et al. Safety and efficacy of low-dose domperidone for treating nausea and vomiting due to acute gastroenteritis in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2019;69:425-30; (2) Domperidone for nausea and vomiting: lack of efficacy in children; reminder of contraindications in adults and adolescents. Drug Safety Update volume 13, issue 5: December 2019: 1.