ยาต้านไทรอยด์ (carbimazole, methimazole)...เตือนถึงความเสี่ยงต่อภาวะตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันและรุนแรง

Carbimazole และ methimazole (อีกชื่อหนึ่งคือ thiamazole) เป็นยาต้านไทรอยด์ (antithyroid drugs) ในกลุ่ม thioamides (หรือ thionamides) ใช้รักษาภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน (hyperthyroidism) carbimazole เป็น prodrug เปลี่ยนเป็นเมแทบอไลต์ที่ออกฤทธิ์คือ methimazole ยาเหล่านี้ออกฤทธิ์ยับยั้งการสังเคราะห์ไทรอยด์ฮอร์โมน อาการไม่พึงประสงค์ที่สำคัญ คือ กดการทำงานของไขกระดูกในการสร้างเม็ดเลือดและเกล็ดเลือด (ทำให้เกิดโรคโลหิตจาง เม็ดเลือดขาวต่ำและเกล็ดเลือดต่ำ) และเกิดภาวะตับอักเสบ ก่อนหน้านี้ได้มีคำเตือนถึงความเสี่ยงต่อการทำให้ลูกในท้องพิการ (ดูข้อมูลได้ที่ https://pharmacy.mahidol.ac.th/dic/news_week_full.php?id=1496)

ส่วนข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ carbimazole และ methimazole กับความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันนั้น แม้พบได้ไม่มากและยังไม่ทราบกลไกการเกิดที่ชัดเจน อย่างไรก็ตามจากการที่พบว่าผู้ที่เคยเกิดความผิดปกติดังกล่าวมาแล้ว หากได้รับยาซ้ำอาจเกิดภาวะตับอ่อนอักเสบได้อีกและจะเกิดรวดเร็วกว่าครั้งก่อน จึงเป็นไปได้ว่ากลไกการเกิดน่าจะเกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาภูมิคุ้มกัน จากข้อมูลความเสี่ยงดังกล่าว หน่วยงาน Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) ของ European Medicines Agency (EMA) และในสหราชอาณาจักร โดยหน่วยงาน Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) เห็นควรให้มีการปรับปรุงเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ carbimazole และ methimazole (ในสหราชอาณาจักรเตือนเฉพาะ carbimazole เนื่องจากไม่มียา methimazole) ให้มีคำเตือนถึงความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน หากเกิดขึ้นให้รีบหยุดยา อีกทั้งห้ามใช้ carbimazole และ methimazole ในผู้ที่มีประวัติของการเกิดภาวะตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันจากการใช้เหล่านั้นมาก่อน ผู้ที่เคยเกิดอาการมาครั้งหนึ่งแล้วหากกลับมาใช้ยาอีก อาจเกิดภาวะตับอ่อนอักเสบได้อีก ซึ่งเกิดขึ้นรวดเร็วกว่าครั้งก่อนและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ นอกจากนี้บุคลากรทางการแพทย์ควรแจ้งผู้ป่วยที่ใช้ยาเหล่านี้ให้รีบพบแพทย์ หากเกิดความผิดปกติที่เข้าข่ายสงสัยว่าอาจเกิดภาวะตับอ่อนอักเสบ เช่น มีไข้ ปวดท้อง

อ้างอิงจาก:

(1) PRAC recommendations on signals, adopted at the 26-29 November 2018 PRAC meeting. EMA/PRAC/826440/2018; (2) Carbimazole: risk of acute pancreatitis. Drug Safety Update volume 12, issue 7: February 2019:2.