ยาบรรเทาปวดชนิดใช้ภายนอกที่มีเมนทอล (menthol-containing topical analgesics) อาจทำให้ผิวหนังไหม้รุนแรง

ยาบรรเทาปวดชนิดใช้ภายนอกที่มีเมนทอล (menthol-containing topical analgesics) มีใช้ในรูปแบบต่างๆ เช่น ครีม เจล ยาน้ำ แผ่นแปะ การใช้ยาชนิดนี้อาจเกิดอาการข้างเคียงที่ทำให้ผิวหนังแสบร้อนซึ่งเป็นที่ทราบกันอยู่แล้ว แต่การเกิดอาการข้างเคียงต่อผิวหนังแบบรุนแรงที่ไม่คาดคิดก็อาจเกิดขึ้นได้ เช่น ผิวหนังไหม้ ปวด เกิดตุ่มพอง (blistering) หรือผิวหนังเสียหายรุนแรงแบบอื่นๆ เมื่อเร็วๆ นี้ องค์กร Health Canada ได้รายงานผลการทบทวนข้อมูลเกี่ยวกับอาการข้างเคียงรุนแรงดังกล่าวที่ได้เริ่มศึกษามาตั้งแต่ปี 2556 ประกอบกับการได้รับรายงานเรื่องอาการข้างเคียงที่เกิดรุนแรง (ผิวหนังไหม้ ปวด บวม เกิดตุ่มพอง) จำนวน 21 ฉบับ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาบรรเทาปวดชนิดใช้ภายนอกที่มีเมนทอลในความแรงต่างๆ กัน (0.75% ถึง 11%) มีทั้งผลิตภัณฑ์ที่มีเฉพาะเมนทอลอย่างเดียวและชนิดสูตรผสมซึ่งส่วนใหญ่ผสมร่วมกับ methyl salicylate ซึ่งในประเทศแคนาดามีผลิตภัณฑ์เหล่านี้จำหน่ายเป็น OTC drugs จำนวนกว่า 400 อย่าง พบว่าการใช้ยาบรรเทาปวดชนิดใช้ภายนอกที่มีเมนทอลอาจเสี่ยงต่อการเกิดผิวหนังไหม้รุนแรง (serious skin burns) ทั้งๆ ที่ผู้ใช้ส่วนใหญ่ใช้ตามข้อแนะนำ อาการข้างเคียงต่อผิวหนังรุนแรงเกิดได้ภายใน 24-48 ชั่วโมงหลังใช้ยา อย่างไรก็ตามจากข้อมูลที่มีอยู่ยังไม่เพียงพอที่จะวิเคราะห์ว่าอาการข้างเคียงที่เกิดรุนแรงนั้นมีความสัมพันธ์กับยี่ห้อใด มีสูตรตำรับอย่างไรและมีปริมาณเมนทอลมากน้อยเพียงใด ในการทบทวนครั้งนี้ยังศึกษาตัวยาอื่นด้วย ได้แก่ methyl salicylate และ capsaicin ซึ่งจากข้อมูลที่มีอยู่ยังไม่พบความสัมพันธ์ของสารทั้งสองชนิดดังกล่าวโดยลำพังที่จะทำให้เกิดความเสี่ยงเหมือนกับเมนทอล (ต้องศึกษาเพิ่มเติม) คำเตือนถึงความเสี่ยงต่อการเกิดผิวหนังไหม้รุนแรงนี้ยาบรรเทาปวดชนิดใช้ภายนอกที่มีเมนทอลบางผลิตภัณฑ์ได้มีการระบุไว้แล้ว หลังจากการศึกษาครั้งนี้องค์กร Health Canada ได้กำหนดให้มีการปรับปรับข้อมูลใหม่ให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน โดยให้ผลิตภัณฑ์ยาบรรเทาปวดชนิดใช้ภายนอกที่มีเมนทอลทุกยี่ห้อระบุคำเตือนถึงความเสี่ยงต่อการเกิดผิวหนังไหม้รุนแรง พร้อมทั้งมีข้อแนะนำสำหรับผู้ใช้ดังนี้

- หากเกิดปฏิกิริยาทางผิวหนังอย่างรุนแรง เช่น ปวด บวม เกิดตุ่มพอง ให้หยุดใช้ทันทีและรักษาความผิดปกติที่เกิดขึ้น

- ยาบรรเทาปวดชนิดใช้ภายนอกที่มีเมนทอล, methyl salicylate หรือ capsaicin จะทำให้บริเวณที่ใช้ยารู้สึกร้อนหรือเย็น แต่ไม่ควรทำให้รู้สึกปวดรุนแรงหรือเกิดผิวหนังเสียหายรุนแรง

- ให้ปฏิบัติตามข้อแนะนำที่ระบุในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ อย่าใช้กับบริเวณที่มีแผลหรือระคายเคือง อย่าใช้ผ้าพันแน่นตรงบริเวณที่ใช้ยา และอย่าให้ความร้อน (เช่น ประคบร้อน) ตรงบริเวณที่ใช้ยา เพราะสิ่งเหล่านี้จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียงต่อผิวหนังรวมถึงผิวหนังไหม้รุนแรง

- หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ที่ใช้ให้สอบถามบุคลากรทางการแพทย์ เช่น เภสัชกร

อ้างอิงจาก:

(1) Health Canada - Health Canada safety review finds risk of serious skin burns with over-the-counter topical pain relievers containing menthol. http://healthycanadians.gc.ca/recall-alert-rappel-avis/hc-sc/2017/62178a-eng.php; (2) Health Canada - Summary Safety Review - Over-the-counter topical pain relievers containing menthol, methyl salicylate or capsaicin - assessing the risk of serious skin burns, February 13, 2017. http://www.hc-sc.gc.ca/dhp-mps/medeff/reviews-examens/topical-pain-relievers-analgesiques-topiques-eng.php