CD38 (cluster of differentiation 38 หรือ cyclic ADP ribose hydrolase หรือ T10) พบตั้งแต่ปลายทศวรรษ 1970 แต่ได้รับชื่อ CD38 ช่วงทศวรรษ 1980 มีทั้ง soluble form และ transmembrane form ซึ่งชนิดหลังพบที่ plasma membrane และ nuclear membrane เป็น transmembrane glycoprotein สายเดียว มีขนาดประมาณ 45 กิโลดาลตัน มีกรดอะมิโน 300 ตัว (ดูรูป) พบที่เซลล์หลายชนิดในระบบภูมิคุ้มกัน (immune cells) เช่น B lymphocytes, natural killer cells ทำหน้าที่หลายอย่างโดยเป็นทั้งตัวรับ (receptor) ที่มีบทบาทเกี่ยวกับ receptor-mediated adhesion signaling และเป็นเอนไซม์ในกระบวนการเมแทบอลิซึมของ cyclic adenosine diphosphate ribose และ nicotinic acid adenine dinucleotide phosphate ซึ่งนิวคลีโอไทด์ทั้งสองชนิดนี้ทำหน้าที่ควบคุมแหล่งเก็บแคลเซียมภายในเซลล์ ดังนั้น CD38 จึงทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายแคลเซียมภายในเซลล์ โดยปกติ CD38 จะการแสดงออก (CD38 expression) ในระดับต่ำทั้งที่เม็ดเลือดและเนื้อเยื่อต่างๆ แต่พบระดับสูงที่พลาสมาเซลล์ (plasma cells) เมื่อเกิด plasma cell tumors เช่น multiple myeloma
Multiple myeloma เป็นโรคเนื้องอกชนิดหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกัน มีการเจริญของพลาสมาเซลล์อย่างมากมายในไขกระดูก จึงรบกวนการสร้างเม็ดเลือดและเซลล์อื่นในระบบเลือด ทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง เม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ และยังทำให้เกิดการสลายกระดูก กระดูกหักง่าย และเกิดภาวะแคลเซียมในเลือดสูง ใน multiple myeloma มี CD38 expression ในระดับปานกลางถึงระดับสูง ด้วยเหตุนี้ CD38 จึงเป็นเป้าหมายหนึ่งของการคิดค้นยารักษา multiple myeloma ซึ่งที่ผ่านมามีการคิดค้น antibody ต่อ CD38 เช่น SAR650984, MOR03087 และ daratumumab ซึ่งขณะนี้ daratumumab ได้รับอนุมัติให้วางจำหน่ายแล้วในบางประเทศในข้อบ่งใช้สำหรับรักษา multiple myeloma นอกจากโรคนี้แล้ว การมี CD38 expression มากขึ้นยังพบได้ในโรคอื่น เช่น chronic lymphocytic leukemia, acute lymphoblastic leukemia, primary systemic amyloidosis, NK/T-cell lymphoma การคิดค้นยาต้าน CD38 จึงอาจมีศักยภาพในการรักษาโรคอื่นนอกเหนือจาก multiple myeloma ด้วยก็เป็นได้
อ้างอิงจาก:
(1) CD38 (CD38 molecule). Atlas of genetics and cytogenetics in oncology and haematology. http://atlasgeneticsoncology.org/Genes/GC_CD38.html; (2) Wong SW, Comenzo RL. CD38 monoclonal antibody therapies for multiple myeloma. Clin Lymphoma Myeloma Leuk 2015;15:635-45; (3) van de Donk NW, Janmaat ML, Mutis T, Lammerts van Bueren JJ, Ahmadi T, Sasser AK, et al. Monoclonal antibodies targeting CD38 in hematological malignancies and beyond. Immunol Rev 2016;270:95-112.
