Rolapitant…NK1 receptor antagonist ชนิดใหม่ใช้เป็นยาแก้อาเจียน

Rolapitant เป็น substance P/neurokinin 1 (NK1) receptor antagonist ที่เจาะจงมากในการจับกับตัวรับชนิด NK1 โดยไม่มีนัยสำคัญในการจับกับตัวรับชนิด NK2 หรือ NK3 หรือตัวรับอื่นๆ หรือแม้แต่ transporter, enzyme และ ion channel บทบาทของ substance P และตัวรับชนิด NK1 ที่สมองเกี่ยวข้องกับการอาเจียน rolapitant ผลิตออกจำหน่ายในรูปยาเม็ด ใช้ในผู้ใหญ่เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้และอาเจียนจากเคมีบำบัด (chemotherapy-induced nausea and vomiting) ที่เกิดขึ้นในภายหลัง (delayed nausea and vomiting) โดยรับประทานในขนาด 180 มิลลิกรัม ที่เวลา 1-2 ชั่วโมงก่อนเริ่มให้เคมีบำบัด ใช้ร่วมกับยาแก้อาเจียนชนิดอื่น ได้แก่ dexamethasone และ 5-HT3 receptor antagonist

การที่ยานี้ได้รับอนุมัติในข้อบ่งใช้ข้างต้นเนื่องจากมีการศึกษาทางคลินิกสนับสนุนจำนวน 3 การศึกษา โดยสองการศึกษาแรก (Study 1 และ Study 2) เป็นแบบ multicenter, randomized, double-blind, parallel group, controlled clinical study ในผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัดชนิดที่มีความแรงสูงในการชักนำให้เกิดการอาเจียนชนิดที่มี cisplatin ร่วมกับยาเคมีบำบัดชนิดอื่น (cisplatin-based highly emetogenic chemotherapy) ผู้ป่วยส่วนใหญ่ (>80%) ได้รับยาเคมีบำบัดชนิดอื่นร่วมด้วย เช่น gemcitabine, paclitaxel, fluorouracil, etoposide, vinorelbine, docetaxel, pemetrexed ให้ยา rolapitant ร่วมกับ granisetron (5-HT3 receptor antagonist) และ dexamethasone เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมซึ่งได้รับยาหลอกร่วมกับ granisetron และ dexamethasone ใน Study 1 มีผู้ป่วย 532 คน แบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับ rolapitant และกลุ่มที่ได้รับยาหลอกกลุ่มละ 266 คนเท่ากัน ค่าเฉลี่ยของขนาดยา cisplatin เท่ากับ 77 มิลลิกรัม/ตารางเมตรของพื้นที่ผิวกาย มีผู้ป่วยที่ร่วมในการประเมินผลการรักษา 526 คน ส่วน Study 2 มีผู้ป่วย 555 คน แบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับ rolapitant 278 คน และกลุ่มที่ได้รับยาหลอก 277 คน ค่าเฉลี่ยของขนาดยา cisplatin เท่ากับ 76 มิลลิกรัม/ตารางเมตรของพื้นที่ผิวกาย มีผู้ป่วยที่ร่วมในการประเมินผลการรักษา 544 คน ผลการรักษาประเมินจาก complete response (ต้องไม่เกิดอาการอาเจียนและไม่ใช้ยาหรือวิธีใดๆ เพื่อช่วยระงับการอาเจียน) ในช่วงเวลาหลังจากได้รับเคมีบำบัดไปแล้ว 25 ถึง 120 ชั่วโมง พบว่ากลุ่มที่ได้ยา rolapitant ให้ผลดีกว่ากลุ่มยาหลอก โดย complete response ใน Study 1 เท่ากับ 72.7% เทียบกับ 58.4% (p<0.001) ใน Study 2 เท่ากับ 70.1% เทียบกับ 61.9% (p=0.043)

ส่วน Study 3 เป็นการศึกษาแบบ multicenter, randomized, double-blind, parallel group, controlled clinical study เช่นเดียวกัน แต่ศึกษาในผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัดชนิดมีความแรงปานกลางในการชักนำให้เกิดการอาเจียน (moderately emetogenic chemotherapy) จำนวน 1,369 คน โดยอย่างน้อยครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยใช้ยาพวก anthracycline ร่วมกับ cyclophosphamide และใช้ carboplatin ใน cycle 1 ประมาณ 30% ให้ยา rolapitant ร่วมกับ granisetron และ dexamethasone (n=684) เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมซึ่งได้รับยาหลอกร่วมกับ granisetron และ dexamethasone (n=685) มีผู้ป่วยที่ร่วมในการประเมินผลการรักษา 1,332 คน ประเมินผลด้วย complete response เช่นเดียวกับที่กล่าวข้างต้น พบว่ากลุ่มที่ได้ยา rolapitant ให้ผลดีกว่ากลุ่มยาหลอก โดย complete response เท่ากับ 71.3% เทียบกับ 61.6% (p<0.001) ส่วนอาการไม่พึงประสงค์ของ rolapitant ที่อาจพบ เช่น เม็ดเลือดขาวต่ำ ความอยากอาหารลดลง เวียนศีรษะ

อ้างอิงจาก:

(1) Varubi (rolapitant). http://www.centerwatch.com/drug-information/fda-approved-drugs/drug/100093/varubi-rolapitant; (2) Rolapitant Tablets. www.rxlist.com/varubi-drug.htm; (3) Syed YY. Rolapitant: first global approval. Drugs 2015;75:1941-5.