Metformin เพิ่มความสูงในเด็ก

Metformin เป็นยารักษาโรคเบาหวานแบบที่ 2 (type 2 diabetes mellitus) ที่มีประสิทธิภาพดี ถือว่าปลอดภัยและราคาไม่แพง นอกจากช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดแล้ว ในผู้ใหญ่ที่ใช้ยานี้พบว่ามีน้ำหนักตัวลดลง ส่วนในเด็กได้มีการนำยานี้มาใช้แบบ off-label เพื่อรักษาภาวะผิดปกติหลายอย่างและพบว่ายาทำให้มี body mass index (BMI) ลดลง

เมื่อเร็วๆ นี้ มีรายงานถึงผลการศึกษาที่เป็นการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ (systematic review) และวิเคราะห์อภิมาน (meta-analysis) ถึงการใช้ metformin กับความสูงในเด็กและวัยรุ่นที่อายุน้อยกว่า 19 ปี พบว่าใน 10 การศึกษาที่ผ่านเกณฑ์คัดเลือกมา มีผู้เข้าร่วมในการศึกษารวม 562 คน เป็นผู้หญิง 330 คน (58.7%) มีอายุเฉลี่ยต่างๆ กัน แต่อยู่ในช่วง 7.9 ถึง 16.1 ปี ใช้ยานาน 3-48 เดือน เมื่อประเมินผลโดยรวมพบว่าการเปลี่ยนแปลงความสูงไม่แตกต่างกันระหว่างกลุ่มที่ได้รับ metformin เทียบกับกลุ่มควบคุม แต่เมื่อจำแนกกลุ่มที่ได้รับ metformin ตามปริมาณยาที่ได้รับรวมทั้งหมด (cumulative metformin dose) ซึ่งเท่ากับขนาดยาต่อวัน (มิลลิกรัม) X จำนวนวันที่ได้รับยา พบว่าใน 5 การศึกษาซึ่งได้รับยารวมทั้งหมดในขนาดสูงมีความสูงเพิ่มขึ้น (ค่า weighted mean difference เท่ากับ 1.0 เซนติเมตร, 95% CI เท่ากับ 0.0 ถึง 2.0 เซนติเมตร) และมี BMI ลดลง ส่วนอีก 5 การศึกษาได้รับยารวมทั้งหมดในขนาดต่ำไม่พบความแตกต่างของความสูง (ค่า weighted mean difference เท่ากับ−0.1 เซนติเมตร, 95% CI เท่ากับ −0.7 ถึง 1.0 เซนติเมตร) สำหรับความสูงที่เพิ่มขึ้น 1 เซนติเมตรนี้ดูเหมือนน้อย แต่ข้อมูลที่ได้มานี้อาจถือว่าใช้ยายังไม่นานนัก และในบางการศึกษามีวัยรุ่นที่อายุมากซึ่งอาจมีการปิดของ epiphyseal growth plate แล้ว สิ่งที่เป็นปัจจัยกวนของการศึกษานี้นอกจากอายุแล้วอาจเป็นเรื่องเพศซึ่งโดยธรรมชาติเพศชายและเพศพญิงมีอัตราการเติบโตที่ต่างกัน อย่างไรก็ตาม ผลการศึกษานี้อาจช่วยอธิบายข้อมูลในอดีตที่พบว่าการใช้ metformin ในเด็กทำให้มี BMI ลดลงโดยเชื่อว่าเกิดจากน้ำหนักตัวลดลงเช่นเดียวกับในผู้ใหญ่นั้น จากผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าเหตุที่ BMI ลดลงส่วนหนึ่งอาจเป็นผลมาจากความสูงที่เพิ่มขึ้น

อ้างอิงจาก:

(1) Kuzik N, Myette-Côté É, Carson V, Slater L, Boulé NG. Evaluating the effects of metformin use on height in children and adolescents: a meta-analysis of randomized clinical trials. JAMA Pediatr 2015;169:1032-9; (2) McDonagh MS, Selph S, Ozpinar A, Foley C. Systematic review of the benefits and risks of metformin in treating obesity in children aged 18 years and younger. JAMA Pediatr 2014;168:178-84.