Vorapaxar…PAR-1 antagonist ยาต้านเกล็ดเลือดชนิดใหม่

ยาต้านเกล็ดเลือด (antiplatelet drugs) ที่วางจำหน่ายแล้วมีมากมายหลายกลุ่มที่มีกลไกการออกฤทธิ์แตกต่างกันไป สำหรับ protease-activated receptor-1 (PAR-1) antagonists เป็นยาต้านเกล็ดเลือดกลุ่มใหม่ ซึ่ง vorapaxar เป็นยาตัวแรกในกลุ่มนี้และมีวางจำหน่ายแล้วในบางประเทศ

ตัวรับชนิด PAR-1 พบมากที่เกล็ดเลือด แต่พบที่เซลล์ชนิดอื่นๆ ด้วย เช่น เซลล์บุหลอดเลือด เซลล์กล้ามเนื้อเรียบ เซลล์ประสาท เมื่อทรอมบิน (thrombin) รวมทั้ง thrombin receptor agonist peptide (TRAP) จับกับตัวรับชนิดนี้บนเกล็ดเลือดจะชักนำให้เกล็ดเลือดเกาะกลุ่ม (platelet aggregation) vorapaxar มีโครงสร้างคล้ายสารในธรรมชาติคือ himbacine ออกฤทธิ์เป็น reversible antagonist ที่ตัวรับชนิด PAR-1 บนเกล็ดเลือด และเนื่องจากยานี้มีค่าครึ่งชีวิตที่ยาวนานจึงออกฤทธิ์เหมือนเป็น irreversible antagonist ยานี้ยับยังฤทธิ์ของทรอมบินและ TRAP ที่กระตุ้นการเกาะกลุ่มเกล็ดเลือด แต่ไม่สามารถยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดที่กระตุ้นด้วยสารอื่น เช่น adenosine diphosphate (ADP) คอลลาเจน หรือ thromboxane และไม่รบกวนต่อ coagulation parameters เช่น thrombin time (TT), prothrombin time (PT), activated partial thromboplastin time (aPTT), activated clotting time (ACT), ecarin clotting time (ECT) จากการศึกษาทางคลินิกแบบสุ่มและเปรียบเทียบกับยาหลอก โดยให้ vorapaxar หรือยาหลอก เสริมเข้ากับการรักษามาตรฐาน ซึ่งกลุ่มที่ได้รับ vorapaxar (n = 13,225) ให้ผลการประเมินค่าชี้วัดที่ดีกว่ากลุ่มยาหลอก (n = 13,224) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ อาการไม่พึงประสงค์ที่อาจพบ เช่น มีเลือดออก ซึ่งอาจรุนแรงมากจนเสียชีวิตได้ (life-threatening and fatal bleeding)

Vorapaxar ที่วางจำหน่ายทำเป็นยาเม็ดเคลือฟิล์ม (film-coated tablet) มีตัวยา vorapaxar sulfate 2.5 มิลลิกรัม ซึ่งเทียบเท่า vorapaxar 2.08 มิลลิกรัม มีข้อบ่งใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อ thrombotic cardiovascular events (เช่น heart attack, stroke, cardiovascular death) ในผู้ป่วยที่มีประวัติของ myocardial infarction หรือ peripheral arterial disease โดยรับประทานวันละ 1 ครั้ง พร้อมอาหารหรือไม่พร้อมก็ได้

อ้างอิงจาก:

(1) Vorapaxar. http://www.rxlist.com/zontivity-drug.htm; (2) Zontivity (vorapaxar). http://www.drugs.com/zontivity.html; (3) Vorapaxar: antiplatelet agent reduces risk of thrombotic cardiovascular events. http://www.pharmacist.com/vorapaxar-antiplatelet-agent-reduces-risk-thrombotic-cardiovascular-events; (4) Vorapaxar in acute coronary syndrome patients undergoing coronary artery bypass graft surgery. J Am Coll Cardiol 2014;63:1048-57.