Anticholinergics กับ cognitive function impairment ในผู้สูงอายุ

ยาที่มีฤทธิ์ anticholinergic นอกเหนือจากยาในกลุ่มที่มีฤทธิ์เฉพาะในการยับยั้ง muscarinic actions ของ acetylcholine แล้ว ยังมียาในกลุ่มอื่นที่มี anticholinergic properties ได้แก่ conventional H1-antihistamines (เช่น chlorpheniramine), antiemetics (เช่น promethazine), antiparkinson drugs (เช่น benztropine), gastrointestinal spasmolytics (เช่น propantheline), bladder spasmolytics (เช่น oxybutinin, tolterodine), antidepressants (เช่น imipramine) เป็นต้น ผู้สูงอายุที่ใช้ยาเหล่านี้มีความเสี่ยงต่อการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบประสาทส่วนกลางได้โดยเฉพาะอาการสับสน (confusion) และหากเดิมมีอาการดังกล่าวนี้อยู่แล้วก็จะทำให้เกิดอาการมากขึ้นได้

จากรายงานเมื่อเร็วนี้ กล่าวถึงการศึกษาเพื่อประเมินผลกระทบจากการใช้ยาที่มีฤทธิ์ anticholinergic ต่อกระบวนการทางสติปัญญาหรือเชาวน์ปัญญา (cognitive function) ในผู้สูงอายุจำนวน 2 การศึกษา โดยการศึกษาแรกมีผู้ป่วย 13,004 คน อายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป ใช้เวลาศึกษานาน 2 ปี ส่วนการศึกษาที่สองมีผู้ป่วย 1,652 คน อายุกว่า 70 ปี ติดตามผลการใช้ยาเป็นเวลา 6 ปี สรุปรวมได้ว่ายาที่มีฤทธิ์ anticholinergic จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิด cognitive impairment ราว 1.43 เท่าเมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ได้ใช้ยาที่มีฤทธิ์ anticholinergic และความเสี่ยงนี้จะเพิ่มขึ้นตามจำนวนยา anticholinergic ที่ใช้ ดังนั้นในผู้สูงอายุควรเริ่มใช้ยาในขนาดต่ำก่อน แล้วจึงเพิ่มอย่างช้าๆ จนถึง “ขนาดยาต่ำสุดที่ให้ประสิทธิผลในการรักษา” พร้อมทั้งควรมีการประเมิน cognitive function แบบเป็นกิจวัตรในช่วงที่มีการใช้ยาที่มีฤทธิ์ anticholinergic ไม่ว่ายานั้นจะเกี่ยวข้องกับการรักษาโรคทางระบบประสาทส่วนกลางหรือไม่ก็ตาม



Keywords: anticholinergic, H1-antihistamine, chlorpheniramine, antiemetic, promethazine, antiparkinson, benztropine, spasmolytic, propantheline, oxybutinin, tolterodine, antidepressant, imipramine, confusion, cognitive impairment



อ้างอิงจาก:

(1) Medicines Safety Update, Volume 4, Number 3, June 2013 at http:// www.tga.gov.au/hp/msu-2013-03.htm; (2) Fox C, Richardson K, Maidment ID, et al. Anticholinergic medication use and cognitive impairment in the older population: the medical research council cognitive function and ageing study. J Am Geriatr Soc 2011;59:1477–83; (3) Campbell NL, Boustani MA, Lane KA, et al. Use of anticholinergics and the risk of cognitive impairment in an African American population. Neurology 2010;75:152–9.