วิตามินบี 6 ชนิดให้เสริม...อาจได้รับมากเกินจนเกิดโรคของประสาทส่วนปลาย (peripheral neuropathy)

วิตามินบี 6 เป็นวิตามินที่ละลายน้ำได้ มีความจำเป็นต่อร่างกายทุกช่วงอายุ ในธรรมชาติพบในรูป pyridoxine (หรือ pyridoxol เป็น alcohol), pyridoxamine (เป็น amine) และ pyridoxal (เป็น aldehyde) ในทางยาส่วนใหญ่ใช้ในรูป pyridoxine hydrochloride เพื่อรักษาปลายประสาทอักเสบเนื่องจาก isoniazid และภาวะขาดวิตามินบี 6 วิตามินชนิดนี้ยังพบในผลิตภัณฑ์ชนิดให้เสริมอาหารประเภทวิตามินรวมและแร่ธาตุ (multivitamin and mineral supplements) ซึ่งมีจำหน่ายหลายผลิตภัณฑ์ จึงเสี่ยงต่อการได้รับวิตามินบี 6 ซ้ำซ้อน แม้วิตามินนี้ละลายน้ำได้แต่การได้รับมากเกินอาจเป็นอันตรายต่อประสาทส่วนปลาย ทำให้รู้สึกเสียวแปลบ (tingling), แสบร้อน (burning) หรือชา (numbness) มักเกิดที่มือหรือเท้า หรืออาจเกิดอันตรายต่อประสาทส่วนปลายที่อื่น เช่น ที่กระเพาะปัสสาวะทำให้เกิดปัญหาในการขับถ่าย หากได้รับการวินิจฉัยล่าช้าและยังคงบริโภควิตามินบี 6 มากเกินอาจทำให้ประสาทส่วนปลายเสียหายมากขึ้น ในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์วิตามินบี 6 ที่มีขนาดรับประทานตั้งแต่ 50 มิลลิกรัมต่อวันขึ้นไปจะมีคำเตือนถึงการรับประทานในขนาดสูงเป็นเวลานานว่าอาจทำให้เกิดโรคของประสาทส่วนปลาย แต่ไม่มีคำเตือนนี้ในผลิตภัณฑ์ชนิดให้เสริม ที่ผ่านมามีรายงานออกมาเรื่อย ๆ ถึงการได้รับวิตามินบี 6 มากเกินจนเกิดโรคของประสาทส่วนปลาย

เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา หน่วยงาน Australian Department of Health’s Therapeutic Goods Administration (TGA) ในประเทศออสเตรเลียได้เปิดเผยถึงผลการทบทวนข้อมูลเกี่ยวกับความปลอดภัยของวิตามินบี 6 ที่พบว่ามีการได้รับวิตามินนี้มากเกินอาจเกิดจากการบริโภคผลิตภัณฑ์ชนิดให้เสริมที่มีวิตามินบี 6 เป็นส่วนผสม จนทำให้เกิดผลเสียต่อประสาทส่วนปลาย (เช่นเดียวกับข้อมูลจากประเทศอื่นที่พบคล้ายกันนี้) ความเสี่ยงต่อการเกิดผลเสียขึ้นกับแต่ละคน ปริมาณวิตามินที่ได้รับและระยะเวลาที่บริโภค ซึ่งข้อมูลจนถึงวันที่ 5 สิงหาคม ค.ศ. 2022 หน่วยงาน TGA ได้รับรายงานถึงเกิดโรคของประสาทส่วนปลายซึ่งมีข้อมูลเพียงพอที่จะโยงถึงสาเหตุว่าเกิดจากบริโภคผลิตภัณฑ์ที่มีวิตามินบี 6 มีจำนวนรวมถึง 32 ราย ในจำนวนนี้มี 22 ราย (69%) ที่มีระดับวิตามินบี 6 ในเลือดสูงขึ้น, 21 ราย (66%) ได้รับวิตามินบี 6 วันละไม่เกิน 50 มิลลิกรัม และ 9 ราย (28%) มีการบริโภคผลิตภัณฑ์ที่มีวิตามินบี 6 เป็นส่วนผสมซ้ำซ้อน บางผลิตภัณฑ์ไม่มีคำเตือนระบุไว้เนื่องจากเป็นวิตามินบี 6 ชนิดที่บริโภคต่ำกว่าวันละ 50 มิลลิกรัม ในจำนวนนี้มีบางรายให้ข้อมูลว่าบริโภคแมกนีเซียมเสริมโดยไม่รู้ว่าผลิตภัณฑ์นั้นมีวิตามินบี 6 ผสมอยู่ ผลจากการทบทวนดังกล่าวทำให้หน่วยงาน TGA ดำเนินการดังนี้

• ให้ข้อมูลแก่บุคลากรทางการแพทย์ถึงความเป็นไปได้ที่จะเกิดความเป็นพิษจากวิตามินบี 6 ที่มากเกินและทำให้เกิดโรคของประสาทส่วนปลาย ด้วยเหตุนี้บุคลากรทางการแพทย์ควรทบทวนการบริโภควิตามินนี้ของผู้ป่วย ซึ่งรวมถึงการบริโภคผลิตภัณฑ์ชนิดที่ให้เสริม ทั้งผลิตภัณฑ์วิตามินรวมและผลิตภัณฑ์ประเภทแร่ธาตุเสริมที่มีวิตามินผสมอยู่

• เพิ่มความเข้มงวดโดยให้ระบุคำเตือนเกี่ยวกับความเสี่ยงต่อการเกิดโรคของประสาทส่วนปลายลงในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ที่มีวิตามินบี 6 ในขนาดรับประทานเกิน 10 มิลลิกรัมต่อวัน ทุกผลิตภัณฑ์

• เพิ่มความเข้มงวดโดยกำหนดให้ขนาดสูงสุดต่อวันสำหรับผู้ใหญ่ลดจาก 200 มิลลิกรัมลงเหลือ 100 มิลลิกรัม เช่นเดียวกับขนาดในเด็กให้ลดลงด้วยตามอายุ ลงในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ที่มีวิตามินบี 6 ในขนาดรับประทานเกิน 10 มิลลิกรัมต่อวัน ทุกผลิตภัณฑ์

• การระบุคำเตือนและการกำหนดขนาดสูงสุดที่กล่าวข้างต้นลงในเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ ให้ทำการแก้ไขเสร็จสิ้นภายในวันที่ 1 มีนาคม ค.ศ. 2023

อ้างอิงจาก:

(1) Hadtstein F, Vrolijk M. Vitamin B-6-induced neuropathy: exploring the mechanisms of pyridoxine toxicity. Adv Nutr 2021;12:1911-29; (2) Van den Broeck T, Crul B, Heesakkers JP. Neurogenic voiding dysfunction induced by vitamin B6 overdose. Continence Reports 2022. doi.org/10.1016/j.contre.2022.100004 (3) Peripheral neuropathy with supplementary vitamin B6 (pyridoxine), published: October 4, 2022. https://www.tga.gov.au/news/safety-updates/peripheral-neuropathy-supplementary-vitamin-b6-pyridoxine.